Al jaren sta ik in de overlevingsstand! Mijn lichaam geeft steeds luidere signalen dat het genoeg is.
Al meer dan 15 jaar kamp ik met vage klachten zoals hoofdpijn, ontstekingen, vermoeidheid en infecties. Vaak was er geen medische oorzaak aan te wijzen en kreeg ik te horen dat het aan stress lag. Ik moest het rustiger aan doen. Makkelijker gezegd dan gedaan als je een samengesteld gezin hebt met vier puberende kinderen, een drukke baan en daarnaast nog een eigen bedrijf runt.
Keuzes maken is dan lastig en soms onmogelijk. Je lichaam trapt op de rem maar je hoofd zegt: “kom op! Even de schouders eronder”. Straks heb je wel tijd om tot rust te komen, eerst nog even……..Ja, eerst nog even dit en nog even dat…
Ik ben heel gedreven en altijd bezig. Even helemaal doen dat komt niet voor in mijn woordenboek. Tijd nemen voor jezelf, echte ME Time, daar nam ik de tijd niet voor. Ook niet na mijn burn-out in 2004 en zelfs niet na mijn Long Covid besmetting in 2021. Ik was altijd bezig om zo snel mogelijk weer mijn leven op te pakken. Tot het najaar van 2022. De signalen van mijn lichaam waren zo heftig dat ik er niet meer om heen kon. Tijdens een van de coaching gesprekken werd mij duidelijk dat ik al jaren niet meer luisterde naar mijn buikgevoel en rationeel alle situaties in mijn leven benaderde. Onbewust ben ik in een overlevingsstand terecht gekomen en was ik niet meer in staat om echt helemaal tot rust te komen. Ik stond feitelijk altijd ‘aan’, 24 uur per dag!
Herken jij de overlevingsstand bij jezelf?
Een beetje gezonde stress zorgt er zelfs voor dat je soms beter presteert. Langdurige stress daarentegen zorgt ervoor dat je minder goed kunt ontspannen, je bent druk, snel geïrriteerd en onrustig.
In onze huidige samenleving is helaas de kans groot dat jouw gaspedaal te vaak of te diep wordt ingedrukt. Hierdoor raak het autonome zenuwstelsel uit balans en blijven bepaalde stress hormonen zoals adrenaline en cortisol in je bloed aanwezig. De hartslag, suikerspiegel en bloeddruk blijven hoog, je spijsvertering raakt verstoort, je slaapt slecht en je immuunsysteem en algehele gezondheid wordt zwakker.
Als dat langere tijd duurt, komen ook andere lichaamsfuncties zoals je spijsvertering onder druk te staan. De bacteriën in je darmen zorgen voor energie, breken gifstoffen en medicijnen af en trainen je immuunsysteem. Een verstoorde darmfunctie zorgt ervoor dat de bacteriën in je darmen niet goed functioneren.
Je lichaam komt dan in een vicieuze cirkel terecht. De vermoeidheid leidt tot een ontregeling in je lichaam en dat leidt tot nog meer vermoeidheid. Het kost je steeds meer moeite om de dingen te doen die je normaal leuk vindt. Je kunt je interesse voor allerlei activiteiten en de mensen om je heen zelfs vrijwel helemaal verliezen. En soms heb je ook moeite met informatie goed verwerken: je geheugen lijkt af en toe wel een zeef. Als je lichaam eenmaal ontregeld is geraakt, kan dat grote gevolgen hebben. Mensen met chronische vermoeidheidsklachten kunnen het chronisch vermoeidheidssyndroom (cvs) of een andere auto immuunziekte ontwikkelen.
Luisteren naar je lichaam
De overlevingsstand, ofwel survival modus, zorgt ervoor dat je lichaam blijft functioneren alsof er gevaar dreigt. De Sympaticus, (je gaspedaal) regelt je energieverbruik en zorgt voor actie. Je bent alert, je gaat sneller ademen, je spieren spannen zich aan, je hartslag en bloeddruk stijgen en je stress-systeem is in actie. Bij inspanning, werk of pijn, maar ook bij emoties zoals angst, boosheid of opwinding, versnelt de sympathicus allerlei lichaamsfuncties zodat er heel snel energie beschikbaar komt. Hij zorgt ervoor dat je lichaam gas geeft. Er wordt een cocktail aan stresshormonen aangemaakt zoals adrenaline, cortisol en noradrenaline. Deze hormonen zorgen dat je actief blijft en voorkomen dat je lichaam ontspant en in een diepe rust komt. Door een heftige gebeurtenis, wordt hij ineens actief. Je ervaart in één keer heel veel stress. Als deze situatie van korte duur is, zorgt de parasympaticus dat je lichaam weer tot rust komt en kan ontspannen.
Wanneer de sympathicus voortdurend ‘aan’ staat, kan de parasympaticus daar na een tijdje niet meer tegen op. Dan vermindert jouw remcapaciteit. Het gevolg: je kunt je minder goed ontspannen, je bent druk, snel geïrriteerd en onrustig. Je lichaam kan minder goed herstellen. Dat put je uit. Herken jij één of meerdere van deze signalen dan is de kans groot dat jij nog in de overlevingsstand staat.
Signaal 1: Meer in mijn hoofd leven
Dit is een heel bekend signaal voor mij. Ik leefde jaren vanuit mijn hoofd. Mijn hang om controle te houden op mijn leven werd mijn levensmissie. Mijn gevoelens en emoties nam ik niet meer serieus en stopte ik weg. Niemand had daar iets mee te maken. Vooral mijn angst voor afwijzing zorgde ervoor dat ik me continu aan de anderen aanpaste.
Signaal 2: Overal zag ik beren
Bij alles wat ik deed, voelde ik weerstand. Alles was een probleem. Ik kon honderden redenen opnoemen waarom ik dingen niet moest doen maar waarom ik het wel zou moeten was moeilijk. Het gevoel van negativiteit en ‘nee’ overheersen. Ik meende dat ik altijd pech had en baalde snel van kleine tegenslagen. Hoewel ik weet dat mijn overtuigingen, gedachten en gevoelens het filter zijn waardoor ik mijn leven ervaarde, overstemde het stemmetje in mijn hoofd deze gedachten en emoties.
Signaal 3: Vaker ziek
Mijn lichaam stond in overdrive en was continue alert. De sympathicus in mijn lichaam bleef adrenaline aanmaken en cortisol. Deze hormonen zorgden dat ik actief bleef en voorkwamen dat ik me kon ontspannen of in een diepe rust kon geraken. Alles was in paraatheid gebracht om snel te kunnen reageren. Andere processen werden tijdelijk in de wacht gezet. Er ging minder bloed naar mijn spijsverteringsorganen en de huid en mijn immuunsysteem verzwakte. Alles was gericht op de taak op korte termijn: om te overleven. Ontstekingen en overbelasting patronen konden niet herstellen. Gevolg: Ik werd steeds vaker en langer ziek.
Signaal 4: Meer met anderen bezig
Dit was mijn grootste valkuil. Ik ben extreem extern gericht en steeds alert op mensen die ik zou kunnen helpen. Signalen van mijn lichaam schoof ik aan de kant omdat het belang van de ander groter was dan mijn eigen gezondheid. Tijd voor mezelf inplannen dat deed ik veel te weinig. Ik had moeite om grenzen te stellen en nam alles op mijn schouders.
Signaal 5: Alles zelf doen
Jarenlang vond ik dat ik alles zelf moest doen. Ik had het overzicht verloren en nam niet de tijd om de situatie van een afstandje te bekijken. Taken moeten af, er is geen tijd meer, ik vond dat ik het zelf sneller kon doen. Ik trok steeds meer taken naar mezelf toe omdat ik vond dat ik het sneller of beter kon en nam niet de tijd om het aan iemand anders uit te leggen. Het werd steeds lastiger om de controle los te laten. Alles leek urgent en ik had moeite om mijn prioriteiten op een juiste manier te leggen.
Signaal 6: Druk bezig zijn
Ik gebruikte alle activiteiten om vooral niet bezig te zijn met de dingen die ik eigenlijk zou willen doen. En feitelijk was ik op de vlucht voor mijn eigen gevoelens.
Wat ik er aan ga doen!
De komende maanden ga ik bewust voor mezelf zorgen. Het is belangrijk om mijn accu helemaal goed op te laden en dan een nieuwe ruimte voor mezelf te creëren in het hier en nu. De overlevingsstand achter me laten en vertrouwen op de toekomst. Oude schuldgevoelens, die feitelijk een mentaal concept zijn, ga ik loslaten. En ik ga bewust luisteren naar mijn lichaam. Het praat de hele dag met me en geeft via mijn emoties aan wat ik nu het meest nodig heb. Als ik voel dat ik ‘geen zin’ meer heb, is dat vaak een van de signalen dat ik (te) moe ben om door te gaan. Ik luister naar dat signaal! Wat ik ook aan het doen ben, ik stop ermee en neem even pauze. Net als het brandstoflampje op mijn dashboard waarschuwt mijn gevoel me of mijn accu bijna leeg is. Vanaf nu neem ik dat serieus. Ik ga niet door, ook al zegt mijn verstand dat het ‘leuk’, ‘noodzakelijk’ of ‘logisch’ is.
Al jaren sta ik in de overlevingsstand en dat is nu over. Ik ga leven én genieten in het hier en nu!
Lees hier mijn blog over het creëren van realiteit en je gedachten.
Meer weten of hoe je kunt herstellen van vermoeidheid. Bekijk dan hier de informatie over de herstelplanner die ik ontwikkeld heb.
